Verkleuring op een kunstprint. Schimmel in de binnenhoek van de lijst. Kleine gaatjes in het kunstwerk. Een barst in de lijst. Oh nee! Deze en vele andere doemscenario's kunnen zich voordoen wanneer kunst niet goed wordt verzorgd.
Natuurlijk wil je niet dat dit alles met jouw kunstwerk gebeurt. Je hebt er goed voor betaald en wilt het in uitstekende conditie houden.
Maar hoe kun je het beste zorgen voor je kunst op papier?
Papier is gemaakt van cellulose: zeer fijn vermaalde plantenvezels, vaak afkomstig van hout. Cellulose is zeer duurzaam, maar verschillende factoren kunnen het papier beschadigen en na verloop van tijd zwak maken, zoals licht, vochtigheid en temperatuur.
Er zijn verschillende fases in het proces van het verzorgen van je kunstwerk. Van het hanteren van de print, tot het vinden van de perfecte plek, het ophangen en de voortdurende verzorging.
Zorgvuldig omgaan met je kunstprint
Je hebt je print ontvangen, yay! Nu moeten we er mee aan de slag, ga heel voorzichtig met je print op papier te werk.
Was eerst je handen en droog ze grondig af. Je huid houdt oliën en vocht vast, die gemakkelijk van je handen op het papier overgedragen kunnen worden en vlekken kunnen achterlaten.
Als je een stapje verder wilt gaan, kun je witte katoenen handschoenen aan doen. Normaal gesproken is dit echter niet nodig, tenzij je te maken hebt met zeer oude, waardevolle afdrukken.
Ook al zijn je handen schoon, probeer het papier zo min mogelijk aan te raken. Het deel waar de afbeelding zich bevindt moet je in ieder geval volledig vermijden.
Heb je de print in een koker ontvangen? Wees voorzichtig als je de print uit de koker haalt en probeer niet te enthousiast te zijn.
Prints van Tones Gallery komen gewikkeld om een koker, in plaats van in een koker, zodat je niet aan de print hoeft te trekken. Zo voorkom je kreukels, deukjes of scheurtjes in het papier.
Nadat je de print hebt uitgerold, leg je deze te rusten op een tafel. Zorg ervoor dat de tafel schoon is en leg er een schoon stuk vloeipapier of iets vergelijkbaars op, zodat de achterkant van de print geen vlekken of vegen krijgt. Hou natuurlijk eten en drinken uit de buurt van de print.
Als je de print moet verplaatsen, gebruik dan beide handen en houd de print voorzichtig aan de tegenover elkaar liggende hoeken vast. Zodat je de print diagonaal vasthoudt. Houd hem vanaf de hoeken vast en ondersteun de achterkant van de print.
De beste bescherming voor een print is een goede lijst. Heb je een print zonder lijst gekocht? Hier vindt je meer informatie over het zelf inlijsten van je kunstprints.
De omgeving: vind de perfecte plek voor jouw kunst
Het is enorm belangrijk voor het in goede staat houden van je kunstwerk dat je het ophangt op een plek waar het niet kan worden aangetast door de omgeving.
Houd de volgende punten in gedachten wanneer je op zoek bent naar een plek om je print op te hangen.
Licht
De belangrijkste regel is om je print uit direct zonlicht te houden. Daglicht en zelfs fel kunstlicht (fluorescerend licht) hebben ernstige gevolgen voor afdrukken. Hang je prints (en eventuele andere kunstwerken) indien mogelijk op schaduwrijke plekken.
Te veel blootstelling aan licht kan leiden tot kleurvervaging. Lichtschade is cumulatief en onomkeerbaar en kan zelfs de structuur van het papier zelf aantasten.
Gebruik je een lijst, dan kun je overwegen het glas te vervangen door UV-beschermend glas, zoals UF3 plexiglas. Hiermee wordt de schade door licht verminderd.
Temperatuur
Heb je je ooit afgevraagd waarom musea een constante temperatuur in hun expositieruimtes aanhouden?
Extreme temperatuurschommelingen kunnen de vezels van het papier doen uitzetten en inkrimpen, waardoor het beeldoppervlak oneffen wordt.
Bovendien kan een warme omgeving de veroudering van het papier versnellen, wat kan leiden tot broosheid en het donkerder worden van het papier, en tot schimmelvorming en insectenactiviteit.
Bewaar je prints daarom bij voorkeur in een omgeving met een stabiele temperatuur tussen de 16-22°C (60-72°F).
Vermijd plaatsen die te warm of te koud worden, zoals radiatoren, open haarden en airconditioners. Wees ook voorzichtig met het ophangen van kunstwerken in de keuken.
Luchtvochtigheid
Net als temperatuur zijn grote schommelingen in de luchtvochtigheid schadelijk voor papier en kunstwerken.
Een hoge vochtigheid kan schimmel, meeldauw en "foxing" (bruine vlekken) veroorzaken. Het trekt ook insecten aan, zoals zilvervisjes, die graag papier eten.
Als het daarentegen te droog is, droogt het papier uit en wordt het broos.
Een relatieve luchtvochtigheid tussen de 35-55% is het beste voor het beschermen van kunst. Musea houden het op ongeveer 40% (en 18°C/64°F mocht je benieuwd zijn).
Vermijd plaatsen zoals badkamers of naast een luchtbevochtiger en zorg voor goede ventilatie. Wil je echt graag kunst ophangen in de badkamer of kun je de aanbevolen relatieve vochtigheid niet aanhouden? Een professionele lijstenmaker kan je helpen de lijsten goed af te sluiten om te voorkomen dat er vocht in de buurt van het papier komt.
Vervuiling
Vervuiling komt in allerlei verschillende vormen, zoals stof, vuil en rook. Niet alle lijsten zijn voorzien van glas. In dat geval is het verstandig om extra goed op te letten waar je je kunstwerk ophangt. Vervuilende stoffen kunnen namelijk een verkleurende aanslag achterlaten.
Vermijd daarom onder andere om je print op te hangen in de buurt van:
-
rook van open haarden of sigaretten
-
vettigheid en vuil van kookplaten
-
open ramen
Je kunst ophangen
Nu je de perfecte plek voor je print hebt gevonden, is het tijd om hem op te hangen aan de muur.
Controleer welke bevestigingsmaterialen bij de lijst zijn geleverd om te bepalen hoe je het werk het beste kunt ophangen.
Houd daarnaast rekening met het gewicht van het kunstwerk en de sterkte van de muur. Is de muur stevig genoeg om het kunstwerk te dragen?
Voor middelgrote stukken zijn 2 spijkers of schroeven vaak voldoende. Voor grote of zware werken heb je meer bevestigingspunten nodig.
Als je twijfelt over hoe je je kunstwerk moet ophangen, kun je het beste een klusjesman of lijstenmaker vragen.
Het schoonmaken en verzorgen van een kunstprint
Als je kunstwerk eenmaal aan de muur hangt, is het zware werk gedaan. Het is nu wel zaak je kunstwerk goed te blijven verzorgen, zodat het nog jaren mooi blijft.
Stof regelmatig af
Zoals eerder genoemd, zijn stof en andere vervuilende deeltjes niet goed voor kunst. Stof daarom je kunstwerken regelmatig af om schade te voorkomen.
Gebruik een droge, zachte doek waarmee je voorzichtig stof van lijsten met glas verwijdert. Voor een lijst zonder glas kun je het beste een zachte borstel of doek gebruiken. Ga ook hier voorzichtig mee te werk.
Gebruik nooit chemicaliën
Gebruik geen natte doeken en gebruik nooit maar dan ook nooit chemische schoonmaakmiddelen. Deze kunnen schadelijk zijn voor de gebruikte materialen en het kunstwerk beschadigen.
Als het kunstwerk een grondige schoonmaakbeurt nodig heeft, neem dan altijd contact op met een specialist om te voorkomen dat er (onherstelbare) schade wordt aangericht.
Controleer regelmatig op vocht
Controleer regelmatig op tekenen van vocht en schimmel op het kunstwerk. Zo worden eventuele onregelmatigheden op tijd opgemerkt.
Verkleuringen, bruine vlekken en andere tekenen ontstaan meestal eerst op de achterkant van het kunstwerk.
Overweeg je kunstwerken te rouleren
Je kunt overwegen je afdrukken te rouleren om ze wat "rust" te geven van omgevingsinvloeden. Sla ze tijdelijk op of wissel ze van plek.
Geniet van je kunstwerk
Nu je helemaal klaar bent en weet hoe je voor je kunst op papier moet zorgen, kun je achterover leunen, ontspannen en ervan genieten. Als je nog geen kunstwerk hebt gekocht en op zoek bent naar inspiratie, vind je hiereen aantal prachtige werken.
Twijfel je hoe je te werk moet gaan om kunst te kopen? Speciaal daarvoor hebben we een artikel geschreven dat je hierbij verder helpt.
'Hoe koop ik kunst, een gids'